(fragment)

Het centrum

Herinneringen doen soms pijn. Als je naar de Laurenskerk kijkt, herinner je de verhalen van je ouders over hoe de stad vroeger was. Je herinnert je de opbouw van de stad. Hoe ongezellig het werd vanwege de visie van de architecten en er altijd gemopperd werd over de gemiste kansen. De Coolsingel werd vooral bekend omdat je er ’s nachts een kanon kon afschieten. Het huidige centrum laat zich moeilijk omschrijven. Er is veel verbeterd de laatste jaren, maar toch, maar toch. Het hart ontbreekt nog steeds, omdat het stadsdeel van niemand is. Het is een gebied van concepten geworden, voornamelijk gericht op toeristen. Bijvoorbeeld de ‘lekkerste winkel van Rotterdam’ op de Meent, gespecialiseerd in Macarons en ijs. ‘Is dit ijs echt het lekkerst van Rotterdam?’ vraag ik de verkoopster. ‘Absoluut,’ zegt ze zonder aarzeling. ‘En dat zeg ik niet omdat ik hier werk.’ Degene die het concept heeft bedacht is een Italiaan, vandaar haar vertrouwen in het ijs. Helaas zijn de bakken met ijs leeg, zodat het bewijs niet geleverd kan worden.

Op de langgerekte Binnenrotte, waar twee keer per week markt is, waait de herfstwind. Hier zou eigenlijk iedere dag markt moeten zijn, zodat er altijd gezelligheid heerst. Maar het leek de bestuurders beter een Markthal te bouwen, die weliswaar prachtig is, maar al armoedig toont, omdat vanwege de hoge huurprijs al veel ondernemers zijn omgevallen.

Op de Hoogstraat valt de naam van Free Record Shop op. Ooit een succesvol concept van Hans Breukhoven, in 2017 overleden. De winkel oog armoedig. De verkoopsters hebben geen idee wie Van Breukhoven was.Twee mannen halen de klinkers uit de straat. ‘Een moestuintje aan het aanleggen?’ vraag ik. ‘Je bent de derde al die het vraagt vandaag, dus origineel ben je niet.’ De oudste zit op zijn knieën. Benieuwd hoe hij overeind komt. Ze zijn een gat aan het graven omdat de aansluiting van de stadsverwarming vernieuwd moet worden. ‘Jullie moeten ons niet van ons werk houden,’ grapt hij. Zonder moeite staat hij op. Hij heeft wel zin in een praatje. ‘Ik heb mijn leven lang gebukt gestaan. Ook thuis buk ik voor mijn vrouw.’ Hij is 67, maar wil niet met pensioen. Hij vertelt dat hij niet hoeft te werken vanwege het geld. Maar wat moet hij dan? Vissen? Fietsen? ‘Ik heb liever contact met gekken als hij.’ Hij wijst op zijn jongere collega. Die vertelt dat hij van de stad houdt en de mensen, al woont hij zelf nog in de boerderij van zijn ouders aan de rand van de stad.

De Lijnbaan, ooit een modern concept, wil maar niet geliefd worden bij de Rotterdammers. Evenmin als het Schouwburgplein met zijn verschrikkelijke vloer blijft de bezoekers tergen. We slaan de Oude Binnenweg in, waar de brandgrens van het bombardement loopt. Het is alsof we het boek van ergernis dichtslaan. Kijk, daar is De Spijkermand, tegenover café Timmer. Hier voelen we ons thuis. De Spijkermand is geen concept, maar gewoon een toffe winkel, waar je nog een half ons spijkers kan kopen. Binnen staat Emma achter de toonbank, tachtig jaar inmiddels. Ze is de schoondochter van Spijkerman die bijna 95 jaar geleden zijn ijzerhandel is begonnen. Met trots laat ze de oude kastjes en laden zien die toen gemaakt zijn. Vakwerk. Haar man is in 2013 overleden, maar ze heeft de winkel opengehouden, bijgestaan door haar twee zoons. Ze hebben beiden een volledige baan, maar helpen haar parttime uit liefde en respect voor de winkel. Emma kent alle maten van schroeven en spijkers en weet blindelings duizenden voorwerpen te vinden. Lang zal ze er niet meer staan. In januari moet de fundering vervangen worden, waardoor de winkel een paar maanden dichtgaat. Zij zal niet meer terugkeren. De deur zal wel weer opengaan, maar met een nieuw… concept. Het wordt een speciaalzaak van Zwitserse messen van het merk Victorinox. Dus twee rode knopjes voor op een kast kunnen er niet meer gekocht worden. Tijdens het opruimen van het magazijn zijn de zoons zoveel bijzondere voorwerpen tegengekomen, dat ze die ter ere van hun vader en grootvader zullen tentoonstellen. Het wordt het kleinste museum van Rotterdam.